Մասնագետների համար / Ախտորոշում / Վահանաձեւ գեղձի ուլտրաձայնային հետազոտության ժամանակակից մոտեցումները

Ներկայացվեց  ստատիստիկ տվյալներ հիվանդության տարածվածության, ածտորոշման ճշգրտության վերաբերյալ ,ապա` հետազոտության եզրակացության արձանագրության բլանկը, որը համապատասխանեցվել է էնդոկրինալոգների  միջազգային ասոցիացիայի  պահանջներին: (Հավելված 1)

ՎԱՀԱՆԱՁԵՒ ԳԵՂՁԻ ՈՒԼՏՐԱՁԱՅՆԱՅԻՆ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅԱՆ  ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՄՈՏԵՑՈՒՄՆԵՐԸ

Երկրագնդի  բնակչության  8   տոկոսն  ունի  վահանաձեւ գեղձի պաթոլոգիա: Կանանց մոտ  այն 3  անգամ  ավելի շատ է հանդիպում, քան տղամարդկանց  մոտ:  Ըստ ԱՄԿ  տվյալների , չարորակ նորագոյածությունները կազմում են վահանաձեւ գեղձի   օջախային գոյացությունների  1-3 տոկոսը:  Ըստ Շալբիատիի տվյալների, պալպատոր  վահանաձեւ գեղձի  չափերի շոշոփման հավանականությունը մինչեւ 40 տոկոս է:

Մինչ  գունավոր եւ էներգետիկ դոպլերի  ծրագրերի ներդրումը  ուլտրաձայնային հետազոտության  մեջ  հետազոտման  զգայնությունը  եւ ճշգրտությունը կազմում էր`  60-83 տոկոս,  այժմ այն կազմում է` 90 տոկոս, իսկ պունկցիոն բիոպսիայով արդեն  95 տոկոս:
ՈւՁ հսկողության տակ կատարկվող  բարակ ասպիրացիոն բիոպսիան աշխարհում կրճատել է վիրահատությունների քանակի 50 տոկոսը, եւ 3 անգամ  ավելացրել է չարորակ նորագոյածությունների  հայտնաբերումն եւ ժամանակին ախտորոշումը:

ՈՒՁՀ   ՑՈՒՑՈՒՄՆԵՐԸ

1.    պարանոցում  շոշափվող գոյացությունների առկայությունը.
2.    հիվանդի գանգատները` խեղդոց սրտխփոց, անպատճառ հազ, նևրոտիկ վիճակ.
3.    թիրեոսուպպրեսանտ դեղորայքի դոզաների  ճշգրիտ ընտրության համար.
4.    անցկացրած բուժումից հետո.
5.    վահանաձեւ գեղձի  հիվանդությունների ռեցիդիվի կասկածների դեպքում.

ՈւՁ  ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅԱՆ  ԱՆՑԿԱՑՈՒՄԸ

Անցկացվում է բարձր հաճախականության տվիչով 7,5-12մգհց  հաճախականությամբ, չափվում է լայնությունը, հաստությունը, այսինքն բեւեռների միջեւ հեռավորությունը: Ապա չափվում է պարանոցի հաստությունը:

Ծավալը  հաշվվում է, ըստ Բրաունի հաշվվող  էլիպսոիդի բանաձեւի`

k=p/6=0,524

Այժմ վերլուծենք մեր, իսկ կողմից մշակված ՈւՁՀ արձանագրման բլանքը ում խոսենք` դիրքի մասին, որը լինում է տիպիկ, այսինքն վահանաճառի վերաներարկային շրջանների միջեւ: Լինում է նաեւ ատիպիկ, այսինքն հետկրծոսկրային տարածությունում, ենթալեզվային  ոսկրի շրջանում, կորճոսկորի մակարդակին: Պարանոցը շնչափողի 2-3 ողերի մակարդակին է դիտվում:

Վահանաձեւ գեղձը  պարենխիմատոզ օրգան է, որն ունի աջ եւ ձախ բլթեր, եւ պարանոց: Գեղձային հյուսվածքը բաղկացած է.

• ֆոլիկուլներից
• միջֆոլիկուլյար կամ պապիլյար հատվածից
• շարակցահյուսվածքային խտրոցներից, կարող է դիտվել նաեւ հավելյար բրգաձեւ բիլթ:

Սահմանների անհստակությունը կամ էլ, ալիքավորությունը խոսում է պրոցեսի չարորակացման մասին:
Ձեւը կարող է լինել սիմետրիկ եւ ասիմետրիկ, օրինակ` վիրահատությունից հետո կամ հիպոպլազաների դեպքում: Ավելացնենք, որ ագենեզիան անհամատեղելի է կյանքի հետ:

Էխոգենությունը լինում է.

• Ցածր անէխոգեն, երբ  աճում է գեղձի հիդրոֆիլությունը` այտոցի, անոթավորման  շատացման հաշվին կամ էլ ուռուցքների  ժամանակ:
• Բարձր էխոգնության դեպքում հիպերէխոգեն կոլոիդի քանակը քչանում է, շարակցական հյուսվածքի եւ կալցիֆիկատների ավելացման հաշվին:
• Գեղձն  ունի կապսուլա, որը կարող է նման չդիտվել, եթե կա ինֆիլտրացիա շրջակա հյուսվածքների մեջ:
• Կարեւոր է ռեգիոնար լիմֆատիկ հանգույցների վիճակի ճիշտ գնահատումը:
• Գեղձի էծոկառուցվածքը լինում է համասեռ եւ անհամասեռ:

Անհամասեռն էլ իր հերթին լինում է` դիֆուզ եւ օջախային: Դիֆուզ փոփոխություն լինում է հիպերպլազիաների  դեպքում, որը բնորոշ է, վահանաձեւ գեղձի ՀԻՎ-րի 85 տոկոսին: Հիպերպլազիաները լինում են` 1,2,3,4 աստիճանի:

Դիֆուզ փոփոխություն լինում է նաեւ թիրեոիդների դպքում, որոնք լինում են.

• սուր
• ենթասուր
• խրոնիկական

Օջախային գոյացությունները լինում են.

Բարորակ- հանգուցավոր զոբ, կիսատ եւ ադենոմա
Չարորակ- ֆոլիկուլյար, պապիլյար, մեդուլյար, ապլաստիկ քաղցկեղ, լիմֆոմա, մետաստատիկ ախտահարում:

Բարորակի եւ չարորակի միջեւ դիֆերենցիացիան տարվում է այսպես.

1. չափը 4 սմ-ից մեծը ավելի հավանական է, որ չարորակ լինի: Կարեւոր է 3-րդ չափը, որը չպետք է գերազանցի 1-ին եւ 2-րդ չափերին:
2. խառը էխոգենությունը` հպեր եւ անէխոգենը միաժամանակ
3. ուռուցքի շուրջը  հիպոէխոգեն  շրջանակի առկայությունը, որը կոչվում է` հալո
4. մեծացած եւ ուռուցքային փոփոծված լիմֆ հանգույցների առկայությունը:

Ըստ ԱՄՆ եւ Եվրոպական էնդոկրինոլոգների ասոցացիաների տվյալների, եթե հայտնաբերվում է հանգույցը, ապա այն նկարագրվում է վերոհիշյալ ձուով: Ավելի չարորակացման  հավանական տվյալների դեպքում անհրաժեշտ է բարակ ասեղային ասպիրացիոն բիոպսիա կատարել:

Էներգետիկ եւ գունավոր դոպլերով հանգույցի անոթավորումը դիտելիս կարեւո է` եզրային է, թե կենտրոնական:

Հավելված 1
                                     
    ՀՀ ՇԻՐԱԿԻ ՄԱՐԶԻ ԳՅՈՒՄՐՈՒ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆ ՓԲԸ

ՍՈՆՈԳՐԱՖԻԱ     
Վահանաձեւ գեղձի

«___» _______201  թ.____________________________

1.    Դիրքը-տիպիկ    
                     ատիպիկ
2.    Չափսերը.  աջ բլթի.                            15x18x50 մմ (Norma)
                       ձախ բլթի.                             15x18x50 մմ (Norma)
                      պարանոցը.                             4-6 մմ  (Norma)
                           ծավալը.                              Տ.8-22 սմ3 (Norma)
                                                                        Կ. 5-20 սմ3 (Norma)

3.    Սահմանները.   հստակ                   4. Ձեւը.    սովորական                      
                                  անհստակ                                ասիմետրիկ
                                  չեն երեւում 

                 

 5.էխոգենությունը.   անեխոգեն                  6. Կապսուլան.    դիտվում
                                    հիպոէխոգեն                                            չի դիտվում
                                    հիպերէխոգեն

7. Ռեգիոնար ավշային                        
  հանգույցների վիճակը   

8. Էխոկառուցվածքը.   համասեռ
                                        անհամասեռ-դիֆուզ   
                                        օջախային գոյածություններ

    քանակը
    կոնտուրներ
    չափերը    
    տեղակայքում
    կառուցվածքը
    հալոյի առկայությունը     

Եզրակացություն`

Հետազությունն անցկացրեց`    ___________________________
Օգտագործված  գրականության  ցանկ

1. Solbiati L., Livrabhi T., Ballarati E. et  al. The thyroid // Ultrasound of superficial  structures. High frequencies, Doppler and interventional / Ed. by  Solbiati  L., Madrid etc.: Churchill Livingstone, 1995. P. 51-89
2. Stritt B., Kirchner R., Schumichin C.,  et al The offectiveness of sonography in preoperative thyroid diagnosis // Zentralbe Chir. 1994. V. 114 N-9. P. 597-223
3. Ingbar S.H., Braverman L. E. The  thyroid // A Fundamental and  Clinical Text. 5rd ed. Philadelphia: J. B. Lippincott, 1986. P. 596.

 
Արեւիկ Սամվելի Ծատուրյան
Ճառագայթային բաժանմունքի վարիչ